چگونه شنونده خوبی برای عزیزان خود باشیم؟
گاهی اوقات بهترین هدیه ای که می توانید به عزیزان خود بدهید یک کلمه حکمت آمیز نیست، نه یک راه حل فوری، بلکه فقط گوش دادن یا به عبارت دیگر شنونده بودن است. گوش دادن واقعی، جایی که سکوتت فریاد می زند: “آنچه می گویی مهم است، وجود تو برای من ارزشمند است.” اما چگونه می توان شنونده ای شد که نه تنها صداها را می شنود، بلکه وجود گوینده و تمام احساسات او را نیز درک می کند؟
تومعمولاً در حین گفتگو به جای تمرکز بر صحبت های طرف مقابل، ذهن ما درگیر این است که چه بگوییم. این ممکن است منجر به عدم تمرکز و از دست دادن بخشی از محتوای گفتگو شود. علاوه بر این، ممکن است متوجه نشانه های فیزیکی و غیرکلامی گوینده نشویم. در این صورت بعید است که شنونده خوبی باشیم! در این مطلب از اقتصادپرس (به نقل از وبسایت سواد زندگی) به این موضوع خواهیم پرداخت.
شنونده فعال
یک شنونده فعال به تمام پیام های کلامی و غیرکلامی که گوینده ارسال می کند توجه دارد. به این ترتیب شنونده نه تنها به محتوای گفتگو، بلکه به احساسات و حرکات بدن طرف مقابل نیز توجه می کند. برای رسیدن به این هدف، فرد باید تمام توجه خود را روی گفتگو متمرکز کند و توانایی همدلی را در خود ایجاد کند. به همین دلیل، گوش دادن فعال گاهی اوقات «همدلی قابل اندازه گیری» نامیده می شود.
چگونه مهارت گوش دادن فعال را در خود بپروریم؟
۱. تمرکز کامل بر گفت‌وگو
هر پیام دارای دو جنبه اساسی است: محتوای کلامی و احساسات پشت آن. یک شنونده فعال نه تنها به اطلاعاتی که منتقل می شود، بلکه به نحوه انتقال آن و سیگنال های غیرکلامی نیز توجه می کند.
۲. واکنش مناسب به عواطف
پس از شنیدن مکالمه، شنونده باید در زمان مناسب به احساسات ابراز شده پاسخ دهد. این باعث ایجاد حس تفاهم در گوینده و تقویت ارتباط عاطفی بین دو طرف می شود.
۳. در نظر گرفتن تمامی نشانه‌ها
نشانه های غیرکلامی مانند لحن صدا، حالات چهره، حرکات بدن و سرعت صحبت کردن، همراه با محتوای کلامی، می توانند معنای کامل تری از پیام را منتقل کنند. توجه به این موارد برای درک عمیق تر گفتگو ضروری است.
شنونده فعال: هنرمند در ایجاد ارتباط عمیق و تحول‌آفرین
در سال 1987، کارل راجرز و ریچارد فرسون مفهوم “گوش دادن فعال” را به عنوان سنگ بنای ارتباط موثر معرفی کردند.
از دیدگاه راجرز، این مهارت تنها ابزاری برای انتقال پیام نیست، بلکه عاملی برای ایجاد تغییرات مثبت در روابط درمانی، گروهی و حتی روزمره است.
سه ستون شنیدن فعال از دیدگاه راجرز:
چطور شنونده شایسته ای برای عزیزان مان باشیم؟
1. تمام توجه و تمرکز خود را معطوف کنید (توجه خود را متمرکز کنید)
2. عبارات تأییدی کوتاه بگویید.
گوش دادن فعال به معنای درگیر شدن کامل با کلمات و نشانه های غیرکلامی طرف مقابل است. با تکان دادن سر، حفظ وضعیت بدن و استفاده از عباراتی مانند “من متوجه شدم” یا “ادامه دهید”، نشان دهید که با دقت گوش می دهید. این کار شما را تشویق می کند که به گفتگو ادامه دهد.
3. حرفش را قطع نکنید.
قطع کردن حرف شخصی در حین صحبت کردن، ناامیدکننده و بی احترامی است. بگذارید تمام کنند و سپس پاسخ دهند. این نه تنها محترمانه است، بلکه مکالمه را معنادارتر و مؤثرتر می کند.
4. انعکاس و شفاف سازی
فواید این کار:
5. احساسات خود را کنترل کنید
گوش دادن گاهی اوقات می تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص در هنگام بحث های حساس یا اختلاف نظر. مهم این است که احساسات خود را مدیریت کنید و از حالت تدافعی یا واکنشی اجتناب کنید. نفس عمیق بکشید، آرام بمانید و با ذهنی باز گوش دهید.
6. ابراز همدردی و تایید کنید
7. صبور باشید
گوش دادن نیاز به زمان و صبر دارد. در گفتگو عجله نکنید و عجله نکنید. به طرف مقابل فضای کافی برای بیان کامل احساسات خود بدهید. هدف یافتن راه حل فوری نیست، بلکه ایجاد فضای امن برای ارتباط است.
8. بدون قضاوت گوش کنید
گوش دادن بدون قضاوت برای ارتباط موثر ضروری است. از سرزنش یا انتقاد بپرهیزید و در عوض سعی کنید دیدگاه طرف مقابل را درک کنید.
